Kết quả phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng năm 2023

Thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 29/6/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thực hiện một số quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng, Sở Tư pháp đã chỉ đạo Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tây Ninh (Trung tâm TGPL) phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh thực hiện TGPL thông qua hình thức tham gia tố tụng được 321 vụ cho 321 người thuộc diện được TGPL, so cùng kỳ năm 2022 tăng 111 vụ (đến tháng 10 năm 2022 tiếp nhận thụ lý 220 vụ), chiếm tỷ lệ 152.8%.

Trong đó, số vụ việc do trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện: Trợ giúp viên pháp lý thực hiện 243 vụ; luật sư thực hiện 78 vụ; số vụ việc chia theo lĩnh vực pháp luật: hình sự là 272 vụ, dân sự là 44 vụ, hành chính là 02 vụ, lĩnh vực pháp luật khác là 03 vụ; số người bị buộc tội, bị hại, đương sự được giải thích về quyền được TGPL: không thống kê được.

Để triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ được giao và căn cứ vào tình hình thực tế ở địa phương, ngay từ đầu năm Hội đồng Phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng (Hội đồng PHLN) đã ban hành Kế hoạch số 81/KH-HĐPHLN ngày 09/01/2023 về TGPL trong hoạt động tố tụng; tiếp tục triển khai thực hiện những nhiệm vụ quy định tại Kế hoạch số 252/KH-HĐPHLN ngày 31/01/2019 về việc triển khai thực hiện Thông tư liên tịch 10. Ban hành Kế hoạch số 2019/KH-HĐPHLN ngày 03/8/2023 kiểm tra việc phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng tại một số cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh năm 2023. Hội đồng PHLN đã chỉ đạo lồng ghép các ngành thành viên Hội đồng có trách nhiệm chỉ đạo, lãnh đạo các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ thực hiện trách nhiệm quy định từ Điều 8 - Điều 11 của Thông tư liên tịch số 10.

Trong năm 2023, Công an tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 21/KH-CAT ngày 01/02/2023 về thực hiện công tác TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2023. Trong đó, chỉ đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra thuộc Công an các cấp đã tạo điều kiện cho Trợ giúp viên pháp lý và luật sư thực hiện TGPL tham gia tố tụng; giải thích, thông báo, thông tin về TGPL theo quy định; việc giải thích được thể hiện trong biên bản tố tụng để lưu tại hồ sơ vụ án; thực hiện việc đăng ký bào chữa theo quy định tại Thông tư liên tịch số 10; thống kê vào sổ theo dõi vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng tại đơn vị theo biểu mẫu số 05 được ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 10.

Công an tỉnh đã chỉ đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra 02 cấp phối hợp thực hiện TGPL cho 232 trường hợp (người bị buộc tội là 162, trẻ em trong các vụ án hình sự là 70). Tòa án nhân dân hai cấp giải thích về quyền được TGPL cho hơn 10.000 trường hợp; có 321 trường hợp thuộc đối tượng là người được TGPL (hình sự là 272, dân sự là 44, hành chính là 02, lĩnh vực khác là 03). Trong quá trình thụ lý giải quyết, xét xử, Thẩm phán và thư ký tiếp tục thực hiện việc giải thích về quyền được TGPL và hướng dẫn công dân tiếp cận các thông tin về TGPL. Việc giải thích được ghi trong biên bản tố tụng để lưu giữ trong hồ sơ vụ án. Thực hiện việc thống kê vào sổ theo dõi vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng tại đơn vị theo biểu mẫu số 05 được ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 10. Phối hợp báo cáo sơ kết 03 năm thực hiện Thông tư liên tịch số 10.

Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tây Ninh đã ban hành Công văn số 353/VKS-P2 ngày 01/8/2023 yêu cầu tất cả các đơn vị thuộc Viện Kiểm sát 2 cấp tiếp tục tổ chức quán triệt, chỉ đạo, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện Luật TGPL năm 2017 và Thông tư liên tịch số 10, đặc biệt là các quy định liên quan đến trách nhiệm của Viện Kiểm sát nhân dân, Kiểm sát viên trong việc bảo đảm quyền được TGPL của những người tham gia tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc. Chủ động kiểm sát chặt chẽ việc thực hiện các quy định của Luật TGPL năm 2017 và Thông tư liên tịch số 10 trong hoạt động tố tụng của các cơ quan và người tiến hành tố tụng. Phối hợp báo cáo sơ kết 03 năm thực hiện Thông tư liên tịch số 10.

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã phối hợp với Cơ quan Điều tra hình sự khu vực 4 và Viện Kiểm sát quân sự khu vực 73 thuộc Quân khu 7 bám sát vào những quy định của Thông tư liên tịch số 10 và Quy chế hoạt động của Hội đồng để thực hiện, đảm bảo người thuộc diện được TGPL được thụ hưởng chính sách TGPL kịp thời, hiệu quả khi có nhu cầu. Phối hợp báo cáo sơ kết 03 năm thực hiện Thông tư liên tịch số 10.

Sở Tài chính tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh cấp phát kinh phí hoạt động TGPl nói chung và hoạt động của Hội đồng PHLN nói riêng tương đối đầy đủ và toàn diện, trong đó tổng số kinh phí được duyệt năm 2023: 3.880.000.000 đồng;   kinh phí chi cho việc phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng là 90.000.000 đồng.

Thực hiện chủ trương về tổ chức phiên tòa trực tuyến theo Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT- TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP-BTP, Sở Tư pháp phối hợp các ngành có liên quan xin hỗ trợ kinh phí lắp đặt thiết bị phục vụ phiên tòa xét xử trực tuyến, có 04 điểm cầu gồm: Phòng xét xử 3A tại Tòa án nhân dân tỉnh (điểm cầu chính), Phòng họp tại Ủy ban nhân dân tỉnh (tận dụng thiết bị hiện có, không đầu tư mới), Hội trường Trại tạm giam Công an tỉnh, Sở Tư pháp (Hội trường Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tây Ninh). Dự toán kinh phí thực hiện là 1.748.047.620 đồng (một tỷ bảy trăm bốn mươi tám triệu không trăm bốn mươi bảy ngàn sáu trăm hai mươi đồng), kinh phí dự toán điểm cầu thành phần tại Trung tâm TGPL nhà nước là 497.108.700 đồng (bốn trăm chín mươi bảy ngàn một trăm lẻ tám ngàn bảy trăm đồng).

Bên cạnh đó, Sở Tư pháp đã tham mưu Hội đồng PHLN tổ chức đợt kiểm tra kết quả phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng năm 2023 tại 02 cơ quan: Cơ quan Cảnh sát điều tra và Nhà Tạm giữ thuộc Công an thành phố Tây Ninh; Tòa án nhân dân thành phố Tây Ninh.

Hội đồng PHLN về TGPL trong hoạt động tố tụng kiểm tra kết quả thực hiện Thông tư liên tịch số 10

Nội dung kiểm tra: triển khai, quán triệt, theo dõi các đơn vị có liên quan do mình quản lý trong việc triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 10; việc giải thích, thông báo, thông tin về TGPL; thông báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự cho người thực hiện TGPL; đăng ký, từ chối, hủy bỏ việc đăng ký bào chữa; đăng ký, từ chối việc đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự; việc niêm yết Bảng thông tin về TGPL; đặt Hộp tin TGPL; niêm yết Tờ thông tin về TGPL trong Buồng tạm giam, tạm giữ và nơi sinh hoạt chung của người bị tạm giam, tạm giữ.

Qua đợt kiểm tra, Hội đồng PHLN nhận thấy cả 02 đơn vị cơ bản thực hiện tốt trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; có sự phối hợp chặt chẽ với Trung tâm TGPL nhà nước trong việc trao đổi thông tin, thông báo, giải thích về TGPL theo quy định tại Thông tư liên tịch số 10. Hội đồng PHLN đã ban hành Thông báo kết luận số 2390/TBKL-HĐPHLN ngày 14/9/2023 về việc thông báo kết luận kiểm tra việc phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tại một số cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh năm 2023.

Ngoài ra, Trung tâm TGPL nhà nước đã phối hợp, cung cấp cho các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hơn 2.000 Bảng thông tin về TGPL (khổ A4); gửi 1.000 mẫu đơn yêu cầu TGPL; 1.000 mẫu Biên bản giải thích về quyền được TGPL miễn phí cho các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Phối hợp với các địa phương và các cơ quan có liên quan tổ chức truyền thông về công tác TGPL kết hợp tư vấn pháp luật được 34 đợt, cấp phát 8.456 tài liệu, tờ gấp pháp luật cho 1.888 lượt người tham dự. Tích cực viết bài, tin về hoạt động TGPL và những vụ việc điển hình thành công hiệu quả trên Báo Tây Ninh, Báo Tây Ninh online; Trang Thông tin điện tử Sở Tư pháp; Trang Thông tin điện tử Trung tâm TGPL nhà nước.

Hoạt động TGPL tại địa phương nhìn chung ổn định, chính sách truyền thông về công tác TGPL đạt hiệu quả; sự phối hợp giữa Trung tâm và các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng duy trì đều đặn, nhịp nhàng, số người được thụ hưởng chính sách TGPL của Nhà nước ngày càng nhiều, nguồn nhân lực và tài chính luôn được đảm bảo.

Từ những kết quả đạt được trong năm 2023, Hội đồng PHLN tỉnh Tây Ninh tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo về công tác TGPL nói chung và việc triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 10 nói riêng; Ban hành Kế hoạch hoạt động năm của Hội đồng, trong đó chú trọng đẩy mạnh tăng cường về hoạt động tham gia tố tụng đối với các vụ án có người thuộc diện được TGPL có người thực hiện TGPL khi họ yêu cầu; Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến Luật TGPL 2017 và Thông tư liên tịch số 10 một cách sâu rộng đến Nhân dân, nhất là các đối tượng được thụ hưởng chính sách TGPL./.

                                                                                           Ngọc Linh