Kết quả thực hiện trợ giúp pháp lý cho người dưới 18 tuổi

​

Chính sách TGPL là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước trong việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và quyền bình đẳng trước pháp luật; xây dựng mối quan hệ đoàn kết vững chắc và gắn bó giữa chính quyền địa phương với Nhân dân.

Năm 2019, công tác TGPL trong hoạt động tố tụng tại tỉnh Tây Ninh tiếp tục đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận làm tiền đề phát triển cho những năm tiếp theo. Các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tỉnh Tây Ninh luôn tạo điều kiện thuận lợi cho người thực hiện TGPL được thực hiện quyền bào chữa, bảo vệ cho người được TGPL là người dưới 18 tuổi trong các vụ án đang thụ lý giải quyết.

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 đã ghi nhận quyền được TGPL trong tố tụng và trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng trong việc bảo đảm quyền được TGPL. Cụ thể, Điều 71 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định: "Trường hợp người bị buộc tội, người bị hại thuộc diện được trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật trợ giúp pháp lý thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm giải thích cho họ quyền được trợ giúp pháp lý; nếu họ đề nghị được trợ giúp pháp lý thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thông báo cho Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước."

Điều 76, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về chỉ định người bào chữa cho người dưới 18 tuổi thì Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải yêu cầu hoặc đề nghịTrung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử Trợ giúp viên pháp lý, luật sư bào chữa cho người thuộc diện được trợ giúp pháp lý.

Điều 7, Luật TGPL năm 2017 quy định các trường hợp người dưới 18 tuổi được trợ giúp pháp lý: Trẻ em; Người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi; Người dưới 18 tuổi là người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo. Ngoài ra người dưới 18 tuổi nếu thuộc 1 trong các trường hợp sau cũng được TGPL: thuộc hộ nghèo; là người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và nhóm các đối tượng có khó khăn về tài chính (Theo Điều 2 Nghị định 144/2017/NĐ-CP của Chính phủ ngày 15/12/2017 quy định chi tiết một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý,  thì điều kiện khó khăn về tài chính gồm: Người thuộc hộ cận nghèo; Người đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng) gồm: con  liệt sỹ dưới 18 tuổi; người nhiễm chất độc da cam dưới 18 tuổi, người khuyết tật dưới 18 tuổi; nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình dưới 18 tuổi; Nạn nhân của hành vi mua bán người dưới 8 tuổi, người nhiễm HIV dưới 18 tuổi.

Nhằm hướng dẫn thi hành các quy định về TGPL trong các Bộ luật, luật tố tụng và Luật TGPL năm 2017, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp ban hành Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 29/6/2018 hướng dẫn thực hiện một số quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng (viết tắt là Thông tư liên tịch số 10). Trong đó, quy định rõ cơ chế phối hợp của các cơ quan, tổ chức có liên quan thông qua việc quy định trách nhiệm của từng cơ quan, tố chức, cá nhân khi thực hiện các hoạt động phối hợp TGPL trong hoạt động tố tụng nói chung và đối với người dưới 18 tuổi nói riêng.

Qua thống kê , số vụ việc thực hiện TGPL năm 2019 là 209 vụ, Trợ giúp viên pháp lý thực hiện khoảng 150 vụ, số người được TGPL dưới 18 tuổi chiếm khoảng hơn 80% số vụ việc của Trung tâm thụ lý.

Cơ quan Cảnh sát điều tra thuộc Công an các cấp đã tạo điều kiện cho Trợ giúp viên pháp lý và luật sư thực hiện TGPL tham gia tố tụng. Khi người bị buộc tội dưới 18 tuổi có yêu cầu được TGPL thì các Cơ quan điều tra thuộc Công an 02 cấp đã giải thích quyền được TGPL, việc giải thích được thể hiện trong biên bản tố tụng để lưu tại hồ sơ vụ án; thông báo và thông tin về TGPL, thực hiện việc đăng ký bào chữa theo quy định của Thông tư liên tịch số 10.

Các cơ sở giam giữ đều có thực hiện việc giải thích, thông báo, thông tin về TGPL theo quy định cho người dưới 18 tuổi thuộc diện được TGPL; Niêm yết Tờ thông tin về TGPL trong buồng tạm giữ, buồng tạm giam, tại nơi làm thủ tục tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phòng thăm gặp, phòng làm việc của người bào chữa và nơi sinh hoạt chung của người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Khi họ có yêu cầu TGPL, người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ có trách nhiệm hướng dẫn họ viết đơn yêu cầu TGPL và chuyển đến Trung tâm cùng với thông báo TGPL; Tạo điều kiện thuận lợi cho người thực hiện TGPL gặp gỡ, tiếp xúc với người bị tạm giữ, người bị tạm giam theo quy định của pháp luật.

TAND 02 cấp tỉnh Tây Ninh phối hợp với Trung tâm TGPL nhà nước trong việc hướng dẫn cho người dân tiếp cận được với chính sách TGPL của nhà nước. Đối với các vụ án dân sự có đối tượng là trẻ em, người dưới 18 tuổi thì TAND 02 cấp có biên bản giải thích về quyền được TGPL cho các đương sự và lưu trong hồ sơ tố tụng. Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án có người thuộc diện được TGPL đã thông báo lịch xét xử cho người thực hiện TGPL theo quy định của Thông tư liên tịch số 10.

Quan hệ phối hợp giữa Sở Tư pháp, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, cơ sở giam giữ tiếp tục được củng cố, phát triển; các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ đã tổ chức triển khai thực hiện trách nhiệm của mình; công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc tiếp tục được chú trọng quan tâm; số lượng vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng tăng đều qua các năm, thực hiện tốt công tác này đã góp phần bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL./.

                                                                                Ngọc Linh